Jo, Izraeli nuk po kryen gjenocid në Gaza

Shkruan: Bret Stephens

Mund të duket e ashpër për t’u thënë, por ekziston një disonancë e dukshme në akuzën se Izraeli po kryen gjenocid në Gaza. Për shembull: Nëse qëllimet dhe veprimet e qeverisë izraelite janë vërtet gjenocidale – nëse është aq keqdashëse sa është e përkushtuar ndaj shfarosjes së banorëve të Gazës – pse nuk ka qenë më metodike dhe shumë më vdekjeprurëse? Pse jo, të themi, qindra mijëra vdekje, në krahasim me gati 60,000 që Ministria e Shëndetësisë e Gazës e drejtuar nga Hamasi, e cila nuk bën dallim midis vdekjeve të luftëtarëve dhe civilëve, ka përmendur deri më tani në gati dy vjet luftë?

Nuk është se Izraeli nuk ka kapacitet për të përballuar shkatërrime shumë më të mëdha se ato që ka shkaktuar deri më tani. Është fuqia kryesore ushtarake e rajonit të saj, më e fortë tani që ka shkatërruar Hezbollahun dhe ka poshtëruar Iranin. Mund të kishte bombarduar pa njoftim paraprak, në vend që t’i paralajmëronte rregullisht banorët e Gazës të evakuonin zonat që synonte të godiste. Mund të kishte bombarduar pa i vënë në rrezik ushtarët e vet, qindra prej të cilëve kanë vdekur në luftime. Nuk është se Izraeli është penguar të godasë më fort nga prania e pengjeve të tij në Gaza. Inteligjenca izraelite thuhet se ka një ide mjaft të mirë se ku mbahen këta pengje, gjë që është një arsye, me përjashtime tragjike, që relativisht pak kanë vdekur nga zjarri izraelit. Dhe e di se, sado brutale që ka qenë robëria e pengjeve, Hamasi ka interes t’i mbajë gjallë.

As nuk është se Izraelit i mungon mbulimi diplomatik. Presidenti Trump ka parashikuar hapur që të gjithë banorët e Gazës të largohen nga territori, duke paralajmëruar vazhdimisht se “ferri” do të shpërthejë në Gaza nëse Hamasi nuk do t’i kthente pengjet. Sa i përket kërcënimit të bojkotit ekonomik, Bursa e Tel Avivit ka qenë indeksi kryesor i aksioneve me performancën më të mirë në botë që nga 7 tetori 2023. Me respektin e duhur për rrezikun e bojkotit irlandez, Izraeli nuk është një vend që përballet me një kërcënim themelor ekonomik. Nëse ka ndonjë gjë, janë bojkotuesit ata që do të vuajnë.

Shkurt, pyetja e parë që duhet t’i përgjigjet kori i gjenocidit anti-Izrael është: Pse numri i vdekjeve nuk është më i lartë?

Përgjigja, sigurisht, është se Izraeli nuk po kryen gjenocid, një term i përcaktuar ligjërisht dhe moralisht i ngarkuar që përcaktohet nga konventa e Kombeve të Bashkuara mbi gjenocidin si “qëllimi për të shkatërruar, tërësisht ose pjesërisht, një grup kombëtar, etnik, racor ose fetar, si i tillë”.

Vini re fjalët “qëllim” dhe “si i tillë”. Gjenocidi nuk do të thotë thjesht “shumë vdekje civile” – një fakt zemërthyes i pothuajse çdo lufte, përfshirë atë në Gaza. Do të thotë të përpiqesh të shfarosësh një kategori njerëzish për asnjë arsye tjetër përveçse ata i përkasin asaj kategorie: nazistët dhe partnerët e tyre që vrasin hebrenjtë në Holokaust sepse ishin hebrenj ose hututë që masakrojnë tutsit në gjenocidin e Ruandës sepse ishin tutsit. Kur Hamasi pushtoi më 7 tetor, duke masakruar qëllimisht familjet në shtëpitë e tyre dhe të rinjtë në një festival muzikor, ata vranë edhe izraelitë “si të tillë”.

Në të kundërt, fakti që mbi një milion civilë gjermanë vdiqën në Luftën e Dytë Botërore – mijëra prej tyre në bombardime të tmerrshme të qyteteve si Hamburgu dhe Dresdeni – i bëri ata viktima të luftës, por jo të gjenocidit. Qëllimi i Aleatëve ishte të mposhtnin nazistët për shkak se e çuan Gjermaninë në luftë, jo të zhduknin gjermanët thjesht sepse ishin gjermanë.

Në përgjigje, kritikët e zjarrtë të Izraelit vënë në dukje shkallën e shkatërrimit në Gaza. Ata gjithashtu tregojnë për një numër të vogël vërejtjesh nga disa politikanë izraelitë që çnjerëzojnë banorët e Gazës dhe premtojnë hakmarrje brutale. Por komentet e tërbuara pas mizorive të Hamasit më 7 tetor vështirë se mund të krahasohen me një konferencë në Wannsee, dhe unë nuk jam në dijeni të asnjë prove të një plani izraelit për të synuar dhe vrarë qëllimisht civilët e Gazës.

Sa i përket shkatërrimit në Gaza, ai është me të vërtetë i madh. Ka pyetje të rëndësishme që duhen bërë në lidhje me taktikat që ka përdorur Izraeli, më së fundmi kur bëhet fjalë për sistemin kaotik të shpërndarjes së ushqimit që është përpjekur të krijojë si një mënyrë për të privuar Hamasin nga kontrolli i furnizimit me ushqim. Dhe vështirë se ndonjë ushtri në histori ka shkuar në luftë pa të paktën disa nga ushtarët e saj që kanë kryer krime lufte. Kjo përfshin Izraelin në këtë luftë – dhe Amerikën në pothuajse të gjitha luftërat tona, përfshirë Luftën e Dytë Botërore, kur disa nga brezi ynë më i madh bombarduan shkollat aksidentalisht ose vranë të burgosurit e luftës me gjakftohtësi.

Por skemat humanitare të dështuara ose ushtarët që ia mbathin këmbëve, ose sulmet që godasin objektivin e gabuar, ose politikanët që kërkojnë fraza hakmarrëse nuk i afrohen aspak gjenocidit. Ato janë luftë në dimensionet e saj të zakonshme tragjike.

Ajo që është e pazakontë në lidhje me Gazën është mënyra cinike dhe kriminale që Hamasi ka zgjedhur për të zhvilluar luftë. Në Ukrainë, kur Rusia sulmon me raketa, dronë ose artileri, civilët futen nën tokë, ndërsa ushtria ukrainase qëndron mbi tokë për të luftuar. Në Gaza, është e kundërta: Hamasi fshihet, ushqehet dhe ruhet në labirintin e tij të gjerë të tuneleve, në vend që t’i hapë ato për civilët për mbrojtje.

Këto taktika, të cilat janë krime lufte në vetvete, e bëjnë të vështirë për Izraelin të arrijë qëllimet e tij të luftës: kthimin e pengjeve të tij dhe eliminimin e Hamasit si forcë ushtarake dhe politike, në mënyrë që Izraeli të mos kërcënohet më kurrë me një 7 tetor tjetër. Këto qëllime binjake ishin dhe mbeten plotësisht të justifikueshme – dhe do t’i jepnin fund vrasjeve në Gaza nëse Hamasi thjesht do t’i dorëzonte pengjet dhe do të dorëzohej. Këto janë kërkesa që pothuajse nuk i dëgjon kurrë nga akuzuesit gjoja të paanshëm të Izraelit.

Vlen gjithashtu të pyesësh se si do të vepronin Shtetet e Bashkuara në rrethana të ngjashme. Siç ndodh, ne e dimë. Në vitin 2016 dhe 2017, nën udhëheqjen e Barack Obamës dhe Trumpit, Shtetet e Bashkuara ndihmuan qeverinë e Irakut në rimarrjen e qytetit të Mosulit, i cili u pushtua nga Shteti Islamik tre vjet më parë dhe u shndërrua në një fortesë nëntokësore me kurthe minash. Ja një përshkrim në The Times i mënyrës se si u zhvillua lufta për të eliminuar ISIS-in.

“Ndërsa forcat irakiane kanë përparuar, sulmet ajrore amerikane herë pas here kanë rrafshuar blloqe të tëra – përfshirë atë në Mosul Jidideh këtë muaj, për të cilin banorët thanë se lanë të vdekur deri në 200 civilë. Në të njëjtën kohë, luftëtarët e Shtetit Islamik kanë përdorur masa civilësh si mburoja njerëzore dhe kanë qenë indiferentë ndaj zjarrit me snajper dhe mortaja.”

Kjo luftë, e zhvilluar gjatë nëntë muajve, pati mbështetje të gjerë dypartiake dhe ndërkombëtare. Sipas disa vlerësimeve, ajo la të vdekur deri në 11,000 civilë. Nuk mbaj mend ndonjë protestë në kampuset universitare.

Disa lexues mund të thonë se edhe nëse lufta në Gaza nuk është gjenocid, ajo ka zgjatur shumë dhe duhet të përfundojë. Ky është një këndvështrim i drejtë, i ndarë nga shumica e izraelitëve.

Pra, pse ka rëndësi debati mbi fjalën “gjenocid”? Dy arsye.

Së pari, ndërsa disa ekspertë dhe studiues mund ta besojnë sinqerisht akuzën për gjenocid, ajo përdoret gjithashtu nga antisionistët dhe antisemitët për ta barazuar Izraelin modern me Gjermaninë naziste. Efekti është të licencojë një valë të re urrejtjeje ndaj hebrenjve, duke nxitur armiqësi jo vetëm për qeverinë izraelite, por edhe për çdo hebre që mbështet Izraelin si mbështetës të gjenocidit. Është një taktikë që urrejtësit e Izraelit e kanë ndjekur për vite me radhë me akuza të fryra ose të rreme për masakra ose krime lufte izraelite, të cilat, me një shqyrtim të afërt, nuk ishin. Akuza për gjenocid është pak a shumë e njëjtë, por me efekte më vdekjeprurëse.

Së dyti, nëse gjenocidi – një fjalë që u shpik vetëm në vitet 1940 – është të ruajë statusin e tij si një krim i tmerrshëm, atëherë termi nuk mund të zbatohet në mënyrë të shthurur për çdo situatë ushtarake që nuk na pëlqen. Luftërat janë mjaft të tmerrshme. Por abuzimi me termin “gjenocid” rrezikon të na verbojë në fund të fundit ndaj atyre reale kur ato zhvillohen. Lufta në Gaza duhet të përfundojë në një mënyrë që të sigurojë që ajo të mos përsëritet kurrë. Ta quash atë gjenocid nuk bën asgjë për të çuar përpara këtë qëllim, përveçse zbeh kuptimin e një fjale që nuk mund ta nënvlerësojmë./NYT